Bawal Nanamang Magsimba

Photo by Austrian National Library on Unsplash

Alinsunod sa utos ng pamahalaan (Memorandum from the Executive Secretary On Additional Measures to Address the Rising Cases of COVID-19 in the Country, March 21, 2021) ang buong NCR kabilang na ang Pateros, at ang mga karatig probinsya nito (Bulacan, Cavite, Laguna, at Rizal) ay muling sasailalim sa General Community Quarantine magmula ika-22 ng Marso hanggang ika-apat ng Abril. Kabilang sa mga ipinag-utos ay ang mga sumusunod:

• All mass gatherings including religious gatherings shall be prohibited. (B.2)
• Holding of weddings, baptisms, and funeral services shall be limited to ten (10) persons. (B.3)

Maraming umalma, kabilang na ang ilang mga pari at obispo. Ako ma'y nalilito rin sa mga nangyayari. Tila ba tahasang nilalabag nito ang kalayaang pangrelihiyon na itinatakda ng Saligang Batas, na tahasang nagsasabi:

Hindi dapat magbalangkas ng batas para sa pagtatatag ng relihyon, o nagbabawal sa malayang pagsasa-gamit nito. Dapat ipahintulot magpakailanman ang malayang pagsasagamit at pagtatamasa ng paghahayag ng relihyon at pagsamba nang walang pagtatangi o pamimili. (ARTIKULO III, SEK. 5)

Malinaw naman ang batas, subalit may malawak na kahulugan itong hindi agad pansin sa biglaang pagbabasa lamang. Dapat nating maintindihan na ang kalayaang pangrelihiyon ay may limitasyon, at ito'y kinikilala mismo ng Simbahang Katolika. Ayon sa katuruan ng Second Vatican Council:

"The right to religious freedom is exercised in human society: hence its exercise is subject to certain regulatory norms. In the use of all freedoms the moral principle of personal and social responsibility is to be observed. In the exercise of their rights, individual men and social groups are bound by the moral law to have respect both for the rights of others and for their own duties toward others and for the common welfare of all. Men are to deal with their fellows in justice and civility.
"Furthermore, society has the right to defend itself against possible abuses committed on the pretext of freedom of religion. It is the special duty of government to provide this protection." (Dignitatis Humanae, 7)

Oo, kailangan nating magsimba: hindi lamang dahil sa kabilang ito sa ating mga pangunahing karapatang pantao, ngunit lalo't higit dahil pangunahing tungkulin natin ito sa Diyos—siya na nararapat sambahin maging ano pa man ang sitwasyon natin dito sa daigdig. Subalit paano kung ang Simbahan ay nasa isang pamayanang nakararanas ng pandemya, na sa bawat araw ay parami nang parami ang nagkakasakit at may ilan pang nangangamatay? Naipagsasaalang-alang ba natin ang lahat ng posibleng implikasyon ng ating pagsisimba, lalo na sa mga lugar na tinukoy sa Resolution No. 104 ng IATF?

"Hindi kasalanan ang hindi pagsisimba kung ang dahilan ay upang maiwasan ang paglaganap ng nakamamatay na sakit. Ginagawa natin ito tanda ng pagkalinga sa kalusugan ng ating kapwa at ng ating sarili. Kung buhay ang nakataya, anumang usapin ay pangalawa lamang, kasama na rito ang gawaing pansimbahan."

Obispo Buenaventura M. Famadico
Sirkular Tungkol Sa Pag-iingat Sa COVID-19
March 14, 2020

Madaling igiit na may mga pag-iingat namang ginagawa ang Simbahan para sa kaligtasan ng mga maninimba, subalit ito ba'y nagdudulot ng katiyakan na ang sinumang lalabas ng kanyang bahay at tutungo sa simbahan upang magsimba ay hindi makakapitan o mahahawaan ng COVID-19, at hindi magiging sanhi ng lalong ikalulubha ng pandemya? Hindi ba't ang ibig nga nating mangyari, bilang ito ang pinakamabisang paraan ng pag-iingat, ay ang manatili sa loob ng tahanan at lumabas lamang kung lubhang kinakailangan?

Napagtatanto ba nating ang tinutukoy na "religious gatherings" ay hindi lamang patungkol sa mga Banal na Misa ng Simbahang Katolika, kundi pati sa lahat ng mga relihiyosong pagtitipon ng alinmang relihiyon? Hindi ba't hindi magiging patas, anupa't lalabag pa nga sa Saligang Batas, kung pahihintulutan ang mga "religious gatherings" ng Simbahang Katolika, habang ang sa ibang mga relihiyon ay hindi? Kung mahalaga sa atin ang ating mga pagsamba, sa kanila rin naman, hindi ba? Kung ibig nating maging patas, papayagan ang lahat sa kani-kanilang relihiyosong pagtitipon, at kung magka-gayon, hindi ba ito magbunsod sa lalong ikalalaganap ng pandemya?

Bakit hindi naglaan ng panahon ang gobyerno na konsultahin muna ang iba't ibang mga relihiyon sa loob ng tinaguriang "NCR Plus", bago nagtakda ng mga pagbabawal? Ewan ko ba. Subalit kung ating ipagsasaalang-alang na ang GCQ ay tatagal lamang ng mga dalawang linggo, maipagpapalagay kong ang "pagmamadali" ng gobyerno ay dahil maituturing nang isang emergency ang sitwasyon sa mga lugar na isinailalim sa GCQ. Hindi ba't tatagal lamang at maaaring lumikha pa ng mga di kinakailangang mga kumplikasyon kung magsasagawa pa ng mga pag-uusap at pag-aaral sa kung dapat ba o hindi dapat pahintulutan ang mga relihiyosong pagtitipon? Siguro nga, emergency na ito; siguro nga, namemeligro na kami (taga-Laguna po ako).

Batid kong maraming Katoliko ang maiinis sa aking mga sinasabi. Bakit nga naman hindi ako makisabay sa mga pagrereklamo hinggil sa kung bakit pinapayagan ang mga gym, spa, atbp. na manatiling bukas, habang ang mga simbahan ay ipinasasara? Hindi ko na ibig magreklamo, sapagkat batid kong alinsunod sa itinatakdang Pagkakahiwalay ng Simbahan at Estado, hindi mo maaaring asahan ang gobyerno na itaguyod ang mga relihiyosong pagtitipon ng alinmang relihiyon. Siyempre, mas uunahin ng gobyerno yaong may kinalaman sa ekonomiya, kaysa sa buhay-espirituwal. Wala namang kikitain ang gobyerno sa pagbubukas ng mga simbahan, kaya't wala ring dahilan na ituring niya ang Simbahan bilang "essential" sa buhay ng mga Pilipino. Sa bagay na iyan, sa palagay ko, ay wala tayong magagawa. Huwag nating kalimutan na ang Pilipinas ay HINDI nga pala isang Cristianong bansa. Ang Katolisismo ay HINDI nga pala pambansang relihiyon ng Republika ng Pilipinas. Iyan ang negatibong implikasyon ng Separation of Church and State—tulad ng isang espadang may dalawang talim, sabay tayong nakikinabang at napeperwisyo sa naturang "karapatan"/"tungkulin".

Ang Simbahang Katolika ay bukas sa mga posibilidad na may mga pagkakataong ang tungkuling magsimba ay maaaring mahadlangan, at bilang Katoliko, mahalagang maging bukas din ang ating kamalayan sa mga sandaling nahaharap tayo sa mga gayong pagkakataon, at mahinahong tumugon nang ayon sa tagubilin ng Simbahan:

"If because of lack of a sacred minister or for other grave cause participation in the celebration of the Eucharist is impossible, it is specially recommended that the faithful take part in the Liturgy of the Word if it is celebrated in the parish church or in another sacred place according to the prescriptions of the diocesan bishop, or engage in prayer for an appropriate amount of time personally or in a family or, as occasion offers, in groups of families." (CCC 2183)

DISCLAIMER:
Ang iyong mga nabasa ay pawang sariling pagpapaliwanag ko lamang bilang isang indibiduwal na Katolikong layko batay sa aking sariling pagkakaunawa sa mga aral ng Simbahan, at sa gayo'y hindi dapat ituring na opisyal/pormal na kapaliwanagan ng Simbahang Katolika, at hindi rin kumakatawan sa panig ng alinmang samahang pang-Katoliko. — MCJEFF

Panalanging Mula Sa Puso

"Prayer is the raising of one's mind and heart to God, or the petition of good things from him in accord with his will. It is always the gift of God who comes to encounter man. Christian prayer is the personal and living relationship of the children of God with their Father who is infinitely good, with his Son Jesus Christ, and with the Holy Spirit who dwells in their hearts." (CCCC 534) [Photo by Isabella and Louisa Fischer on Unsplash]

"Iginagalang ako ng bayang ito sa mga labi, ngunit malayo sa akin ang kanilang puso. Walang kabuluhan ang pagsamba nila sa akin, sapagkat ang mga aral nilang itinuturo ay mga kauutusan ng mga tao."

(MATEO 15: 8-9)

Sabi sa isang babasahin ng mga Saksi ni Jehova: "Kapag tayo'y nananalangin dapat na kausapin natin ang Diyos mula sa ating puso. Hindi natin dapat sambitin ang ating mga panalangin mula sa memorya o basahin ang mga ito mula sa aklat-dasalan." ("Paglapit sa Diyos sa Panalangin", Ano ang Hinihiling ng Diyos sa Atin?, 2006. p. 15.) Naaalala ko tuloy dito ang pasaring ng titser ko noon sa hayskul nang minsang magdaos ng Banal na Misa sa eskwelahan namin. "Kita mo yang pari na yan... Ilang taon na ba siyang pari? Ilang taon na ba siyang nagmimisa? Bakit hanggang ngayon hindi pa rin niya saulo ang mga dasal? Bakit kailangang basahin pa?" Tawang-tawa naman kami sa mga sinabi niya, at marami ang sumang-ayon na parang may mali nga sa gayong sistema, hindi lang sa pagmimisa ng pari, kundi sa mismong nakagisnang pamamaraan ng pananalangin nating mga Katoliko.

Bakit nga ba tayo nagsasaulo ng mga dasal? Bakit nga ba tayo gumagamit ng mga itinakdang panalangin? Bakit nga ba tila balewala sa atin na manalangin na parang robot: hindi iniisip ang sinasabi, nagsasalita nang walang damdamin (at kung meron ma'y may tonong kakatwa na hindi mo mawari kung nagbibiro, nakikipag-usap sa bata, tinatamad, o nawawala sa sarili), walang pakealam kung nagkakamali na ba sa pagbigkas ng mga salita, nagmamadali o kung minsan nama'y sobrang binabagalan? Hindi mo tuloy masisisi ang mga anti-Katoliko kung isipin man nilang akmang-akma sa atin ang mga pagsaway ng Diyos na naitala sa aklat ni Propeta Isaias: "Nilalapitan ako ng bayang ito sa salita lamang at pinararangalan ako sa mga labi lamang, samantalang malayo sa akin ang puso nila, at ang pagkatakot nila sa akin ay isang pakitang tao lamang na kanilang natutuhan" (Isaias 29: 13).

"Prayer cannot be reduced to the spontaneous outpouring of an interior impulse; rather it implies contemplation, study, and a grasp of the spiritual realities one experiences."

(CCCC 557)

Subalit, paano nga ba manalangin nang "mula sa puso"? Isang kabalintunaan na nang sinipi ng Panginoong Jesus ang Isaias 29: 13 (tingnan sa: Mateo 15: 8-9), sa mga sumunod na taludtod ay ilalantad din niya ang karumihan ng puso ng tao: "Sa puso nanggagaling ang masasamang pag-iisip, mga pagpatay, mga pakikiapid, mga pangangalunya, mga pagnanakaw, mga pagsaksi ng di-totoo, mga paglait sa Diyos." (15: 19). Puso nga ba talaga ang pamantayan ng tamang pananalangin? Ito nga ba talaga ang dapat panggalingan ng aking mga kahilingan sa Diyos? "Masama ang inyong hinihingi upang gamitin sa inyong kalayawan" (Santiago 4: 3)!

"Hindi natin nalalaman kung ano ang dapat nating hingin sa panalangin" (Roma 8: 26), subalit tila taliwas dito ang pag-uugali ng ilan. Sa halip na magpakumbaba at hayaan ang sariling magabayan ng mga nakagisnang dasal, tinutuligsa't hinahamak pa nila ang mga ito, at iginigiit na mas kalugud-lugod pa daw sa Diyos ang mga panalanging dagling namumutawi sa bibig nang di na gaanong pinag-isipan at udyok lamang ng damdamin. Hindi na bago sa atin ang kalimitang kinahahantungan nito: mga panalanging kung anu-ano na lamang ang mga pinagsasasabi (nagpaparinig, nagkukwento ng sariling mga problema, nagmamatuwid ng mga maling desisyon sa buhay, atbp. — tingnan: Lucas 18: 9-14), at pilit na gumagamit ng mga mabulaklak na pananalita, na nauuwi sa mga walang katuturang pagdaldal at pagpapaulit-ulit.

Mabuti ang manalangin nang mag-isa (Mateo 6: 6), subalit higit na mabuti ang manalangin nang may kasama (Mateo 18: 19). Sa tuwing gumagamit tayo ng mga itinakdang panalangin ng Simbahan, nangangahulugan ito na kasama natin ang Simbahan sa pananalangin. Natitiyak nating hindi lihis sa katotohanan at kabutihan ang ating mga sinasabi at hinihiling, sapagkat ang Simbahan, na siyang "haligi at saligan ng katotohanan" (1 Timoteo 3: 15), ang nagturo at/o nagpahintulot sa mga panalanging ginagamit natin.

Ang Panginoong Jesus, ang mga Apostol, at ang mga unang Cristiano ay hindi naman laging nananalangin nang kusa at daglian lamang (extemporaneous). Bukod sa mga sariling-kathang panalangin, gumagamit din sila ng mga itinakda at nakagisnang mga salmo at dasal (Mateo 26: 30; Gawa 2: 42; Efeso 5: 19; Colosas 3: 16). Kung iisipin, hindi ba't ang mismong Aklat ng Mga Salmo ay isa ring aklat-dasalan sa Matandang Tipan? Hindi ba't ang Ama Namin ay isang itinakdang panalangin na turo mismo ng Panginoong Jesus (Mateo 6: 9-13)? Sa tuwing ginagamit ng mga saserdote ng Matandang Tipan ang panalangin ng pagbabasbas na ang Diyos mismo ang nagtakda (Bilang 6: 22-27), ang pagbabasbas ba nila'y walang kabuluhan at walang bisa, palibhasa'y binasa lamang o sinambit buhat sa memorya?

DISCLAIMER:
Ang iyong mga nabasa ay pawang sariling pagpapaliwanag ko lamang bilang isang indibiduwal na Katolikong layko batay sa aking sariling pagkakaunawa sa mga aral ng Simbahan, at sa gayo'y hindi dapat ituring na opisyal/pormal na kapaliwanagan ng Simbahang Katolika, at hindi rin kumakatawan sa panig ng alinmang samahang pang-Katoliko. — MCJEFF